دایکاست چیست؟ (ریخته گری تحت فشار)

دایکاست چیست؟ | طرز کار دایکاست

دایکاست یا ریخته‌ گری تحت فشار از روش‌های پرکاربرد برای تولید قطعات فلزی با شکل‌ های پیچیده است؛ در این روش فلزاتی مانند آلومینیوم، زاماک، منیزیم و قلع پس از ذوب شدن به داخل قالب دایکاست تزریق می شوند و تحت فشار بالا، شکل می‌ گیرند. روش دایکاست به دلیل سرعت و دقت بالا در صنایع مختلف مانند خودرو سازی، هوافضا و ماشین‌ آلات صنعتی کاربرد گسترده‌ دارد همچنین در حوزه‌ های جواهرسازی و مجسمه‌ سازی نیز از این تکنیک برای ساخت قطعاتی با دقت و ظرافت بالا استفاده می شود.

تفاوت دایکاست و ریخته گری تحت فشار

هر دو روش (دایکاست و ریخته گری) برای تولید قطعات فلزی هستند، اما تفاوت‌های اساسی در نحوه اجرا و نتیجه نهایی آنها وجود دارد. ریخته‌ گری روشی سنتی است که در آن فلز مذاب فلز مذاب  به‌ صورت ثقلی یا با فشار کم به داخل قالب میریزند تا پس از سرد شدن شکل آن قالب را به خود بگیرد. این قالب می‌ تواند از جنس‌ مختلف مانند ماسه، گرافیت یا فلز باشد.

 دایکاست نوعی ریخته‌ گری خاص و پیشرفته‌ است که در این روش فلز مذاب با فشار بسیار زیاد به داخل قالبی از جنس فولاد تزریق می‌ شود و این فشار زیاد باعث پر شدن کامل قالب و ایجاد قطعاتی با دقت بالا می‌ شود.

 خرید و فروش:  اگر قصد خرید و فروش دستگاه های دایکاست نو و دست دوم را دارید می توانید به صفحه دسته بندی انواع دستگاه دایکاست مراجعه کنید.

یونیکسل یک پلتفرم آنلاین برای خرید و فروش ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی است که به شما امکان می‌دهد محصولات خود را به مخاطبان خود در سراسر ایران معرفی کنید. با ثبت آگهی رایگان از بخش حساب کاربری خود در یونیکسل، می‌توانید به راحتی محصولات خود را به فروش برسانید یا محصولات مورد نیاز خود را پیدا کنید.

انواع روش های دایکاست

دایکاست بر اساس نوع محفظه و میزان فشاری که برای تزریق مواد مذاب اعمال می‌شود، به دو دسته روش دایکاست تحت فشار بالا و دایکاست تحت فشار پایین همچنین روش دایکاست محفظه (سیلندر) گرم و سرد که هر کدام از این روش ها را در ادامه توضیح می دهیم.

دایکاست محفظه گرم و سرد

دایکاست یا ریخته گری تحت فشار به دو دسته اصلی دایکاست محفظه گرم و دایکاست محفظه سرد تقسیم می‌ شود. در روش دایکاست محفظه گرم، فلز مذاب درون دستگاه مستقیما به داخل قالب تزریق می‌شود؛ این روش برای فلزاتی با نقطه ذوب پایین مانند روی و قلع مناسب است. در روش دایکاست محفظه سرد، ماده مذاب به‌ صورت جداگانه ذوب میشود و سپس به درون قالب تزریق می‌شود ؛ این روش برای فلزاتی با نقطه ذوب بالا مانند آلومینیوم و منیزیم مناسب است. در جدول زیر انواع دایکاست با ویژگی ها، مزایا و معایب و کاربرد آنها بیان شده است.

دایکاست تحت فشار بالا و تحت فشار پایین

در روش ریخته گری تحت فشار بالا، ماده مذاب با فشار زیاد (بین ۷۰۰ تا ۲۵۰۰ بار) به داخل قالب تزریق می‌شود. این روش سرعت بالایی دارد و برای تولید قطعات آلومینیومی، روی، منیزیم، به دلیل کیفیت خوب و استحکام بالا مناسب است.

در روش ریخته گری تحت فشار پایین، ماده مذاب با فشار کمتری (حداکثر ۲ بار) به داخل قالب تزریق می‌شود. این فرایند کنترل بهتری روی پر شدن قالب دارد و برای تولید قطعات بزرگ و بدون حفره‌های داخلی استفاده می‌شود. 

 بیشتر بخوانید:  لیفتراک چیست؟

مراحل انجام کار دایکاست از ذوب فلز تا تولید قطعه نهایی

دایکاست یا ریخته‌ گری تحت‌ فشار، فرایندی است که در آن دستگاه دایکاست (Die-casting) فلز مذاب را با فشار بسیار زیاد به داخل یک قالب سرد تزریق می‌ کند. این فشار باعث می‌ شود فلز مذاب به تمام بخش های داخلی قالب نفوذ کند و پس از سرد شدن، قطعه‌ ای با شکل و ابعاد دقیق قالب را به خود بگیرد. فرآیند تولید قطعات به روش دایکاست شامل چند مرحله اصلی و مهم است که به ترتیب زیر انجام می‌ شود:

1. آماده سازی فلز و دستگاه دایکاست

ابتدا فلزی که قرار است به قطعه تبدیل شود مانند آلومینیوم، روی، مس یا آلیاژهای آن‌، در یک کوره ذوب می‌ شود تا به حالت مایع درآید سپس فلز مذاب داغ با فشار بسیار زیاد از طریق یک کانال به داخل قالب سرد تزریق می‌شود. این فشار بالا باعث می شود که تمام حفره‌ها و جزئیات قالب به‌ خوبی پر شوند.

2. تزریق فلز مذاب به داخل قالب

در این مرحله فلز مذاب توسط سیلندر و پیستون دستگاه با فشار بالا به داخل قالب تزریق می‌ شود، درون قالب دارای حفره هایی است که شکل نهایی قطعه تولیدی را تعیین می کند، در نتیجه میزان فشار و سرعت تزریق در این مرحله اهمیت دارد زیرا بر کیفیت نهایی قطعه فلزی تولیدی تاثیرگذار است.

 بیشتر بخوانید:  قالب صنعتی چیست؟ | انواع قالب صنعتی

3. شکل‌ گیری و سرد شدن قطعه درون قالب

فلز مذاب درون قالب به سرعت سرد می شود، این فرآیند به گونه ای است که از ایجاد ترک‌های داخلی و عیوب سطحی جلوگیری می کند. در بعضی از سیستم های پیشرفته از دستگاه های مخصوصی برای فرایند خنک سازی استفاده می شود که منجر به بهبود و کیفیت بهتر قطعه فلزی می شود.

4. خروج قطعه و عملیات پرداخت

پس از انجماد کامل، قالب باز میشود و قطعه به کمک پین‌های پران از داخل آن خارج می‌ گردد. در این مرحله ممکن است زائده‌های اضافی روی سطح قطعه دیده شود که در مراحل بعدی اصلاح خواهند شد.

ویدیو زیر طرز کار دایکاست یا ریخته گری تحت فشار را نمایش می دهد.

کاربردهای دایکاست در صنایع مختلف چیست؟

روش دایکاست به دلیل مزایایی همچون دقت بالا، سرعت تولید، امکان تولید قطعات پیچیده و هزینه پایین تولید در صنایع مختلفی کاربرد گسترده‌ یافته است. در ادامه به برخی از مهم‌ ترین کاربردهای این روش تولید را نام میبریم:

صنعت خودروسازی

از کاربردهای دایکاست در صنعت خودرو سازی که با تولید قطعات با کیفیت بالا منجر به کاهش وزن خودرو و افزایش کارایی آن می شود، عبارتند از:

• بسیاری از قطعات بدنه خودرو مانند دستگیره‌ها، قاب‌آینه‌ها، جلوپنجره به روش دایکاست تولید می‌ شوند.
• قطعاتی مانند بلوک سیلندر، سرسیلندر، کارتر که نیاز به استحکام و دقت بالایی دارند، با دایکاست تولید می‌ شوند.
• اجزای مختلف سیستم تعلیق خودرو مانند بازوها و بوش‌ها نیز با این روش ساخته می‌ شوند.

صنعت الکترونیک

دایکاست در صنعت الکترونیک کاربردهای بسیاری دارد که مهمترین آنها عبارتند از:

• بدنه بسیاری از لوازم الکترونیکی مانند تلفن همراه، لپ‌ تاپ، تلویزیون با دایکاست تولید می‌ شود.
• قطعات داخلی دستگاه‌های الکترونیکی مانند هیت‌ سینک‌ها، قاب باتری نیز با این روش ساخته می‌ شوند.

صنعت لوازم‌ خانگی

در صنعت لوازم خانگی از دایکاست در تولید قطعاتی چون بدنه بخچال و ماشین لباسشویی، اجاق گاز، پمپ ها و محفظه موتور استفاده میشود. علاوه بر این، دایکاست در صنایع دیگری نیز کاربرد دارد:

1. یراق‌آلات ساختمانی، قطعات تزیینی و برخی از قطعات پنجره‌ها و درها
2. برخی قطعات کوچک و دقیق در صنعت هوافضا
3. ابزارهای جراحی و برخی قطعات دستگاه‌ های پزشکی
4. قطعات دوچرخه، اسکوتر و سایر وسایل ورزشی

مزایا و معایب دایکاست برای تولید قطعات

استفاده از روش دایکاست و دستگاه‌ های دایکاست برای تولید قطعات، دارای مزایا و معایبی است که لازم است در انتخاب، به‌ طور دقیق بررسی شوند. در ادامه به برخی از این مزایا و معایب اشاره خواهیم کرد:

مزایای دایکاست عبارتند از:

1. دایکاست یکی از سریع‌ ترین روش‌ های تولید قطعات فلزی است و برای تولید انبوه بسیار مناسب است.
2.  قطعات تولید شده با دایکاست دارای دقت ابعادی بسیار بالایی هستند و نیاز به عملیات ماشین‌ کاری کمتری دارند.
3. امکان تولید قطعات با شکل‌های پیچیده و حفره‌های داخلی در دایکاست وجود دارد.
4. قطعات دایکاست به دلیل انجماد سریع فلز، استحکام بالایی دارند.
5. سطح قطعات دایکاست صاف و صیقلی بوده و نیاز به عملیات پرداخت‌ کاری کمتری دارد.
6. با توجه‌ به تولید انبوه و اتوماسیون فرایند، هزینه تولید هر قطعه در دایکاست کاهش می‌ یابد.
7. به دلیل استفاده از قالب، تمام قطعات تولید شده دارای ویژگی‌های یکسانی هستند.

معایب دایکاست عارتند از:

1. ساخت قالب‌های دایکاست هزینه بالایی دارد و برای تولید تعداد کم‌ قطعه مقرون‌ به‌ صرفه نیست.
2. تنها فلزاتی با نقطه ذوب پایین برای دایکاست مناسب هستند.
3. دایکاست برای تولید قطعات با وزن بالا مناسب نیست.
4. گاهی اوقات در قطعات دایکاست عیوبی مانند حفره‌های گازی، ترک‌ها و ناخالصی‌ها مشاهده می‌ شود.
5. طراحی نادرست قالب می‌تواند منجر به تولید قطعات باکیفیت پایین شود.
6.  قالب‌های دایکاست به‌ مرور زمان دچار سایش و پارگی می‌شوند و نیاز به تعمیر و نگهداری دارند.

دایکاست و دستگاه سی ان سی

ممکن است خیلی از افراد تفاوت دستگاه سی‌ ان‌ سی و دایکاست را ندانند. دستگاه سی ان سی و دستگاه دایکاست هر دو در فرایند تولید قطعات صنعتی نقش مهمی دارند، اما روش کار و کاربرد آن‌ها کاملا متفاوت است. بر خلاف دایکاست که در آن مذاب تبدیل به یک قطعه جامد می‌شود، سی‌ ان‌ سی (cnc) یک فرایند تولید کاهشی است که در آن مواد اضافی از یک بلوک جامد برداشته می‌شود تا شکل نهایی قطعه ایجاد شود. این دستگاه‌ها بسیار انعطاف‌ پذیر هستند و می‌ توانند طیف وسیعی از مواد را با دقت بسیار بالا ماشین‌ کاری کنند.

تفاوت دایکاست و قالب تزریق پلاستیک

دایکاست و قالب تزریق پلاستیک دو فرایند صنعتی هستند که برای تولید انبوه قطعات مختلف به کار می‌روند. هر دو این روش‌ها از قالب برای شکل‌ دهی به مواد استفاده می‌ کنند، اما تفاوت‌ های اساسی در مواد اولیه، فرایند تولید و کاربردهای نهایی آن‌ها وجود دارد.

دایکاست روشی است که در آن فلزمذاب با فشار زیاد به داخل یک قالب فلزی سرد تزریق می‌شود. پس از سردشدن فلز، قطعه فلزی شکل‌ گرفته از قالب خارج می‌شود. فلزاتی مانند آلومینیوم، روی و مس در این فرایند استفاده می‌شوند. قطعات دایکاست به دلیل استحکام بالا، دقت ابعادی خوب و قابلیت تولید در اشکال پیچیده، در صنایع مختلفی مانند خودرو، الکترونیک و هوافضا کاربرد گسترده‌ای دارند.

 پیشنهادی:  خرید دستگاه تزریق پلاستیک دست دوم

قالب تزریق پلاستیک که در دستگاه تزریق پلاستیک استفاده می شود، نیز فرایندی است که در آن مواد پلاستیکی مذاب با فشار به داخل یک قالب فلزی سرد تزریق می‌شوند و پس از سرد شدن، قطعه پلاستیکی شکل‌ گرفته از قالب خارج می‌شود. پلاستیک‌های مختلفی مانند پلی‌اتیلن، پلی‌پروپیلن و ABS در این فرایند استفاده می‌ شوند. قطعات پلاستیکی تولید شده با این روش معمولاً سبک‌تر، ارزان‌ تر و در رنگ‌ های متنوعی تولید می‌ شوند.

 بیشتر بخوانید:  کسب اطلاعات بیشتر درباره دستگاه تزریق پلاستیک چیست؟

قیمت دایکاست و عوامل تاثیر گذار بر آن | برندها و ظرفیت

از آنجایی‌ که برندهای مختلفی از دستگاه‌های دایکاست وجود دارند، هر دستگاهی می‌ تواند قیمت متفاوتی داشته باشد. انواع برندهای دستگاه دایکاست را در ادامه معرفی می‌ کنیم:

1. بوهلر (Buhler): یکی از بزرگ‌ ترین و شناخته‌ شده‌ ترین تولید کنندگان ماشین‌ آلات دایکاست در جهان است. دستگاه‌های بوهلر به دلیل کیفیت بالا، دقت و قابلیت اطمینان بالا، در بسیاری از صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرند.
2. توشیبا (Toshiba): این شرکت ژاپنی نیز سهم قابل‌ توجهی در بازار دستگاه‌ های دایکاست دارد. دستگاه‌ های توشیبا به دلیل تکنولوژی پیشرفته و طراحی منحصر به‌ فرد، از محبوبیت بالایی برخوردار هستند.
3. ایتال پرس (Italpresse): این شرکت ایتالیایی، تولید کننده دستگاه‌های دایکاست با ظرفیت‌های مختلف است. دستگاه‌های ایتال پرس به دلیل کارایی بالا و قیمت مناسب، گزینه مناسبی برای بسیاری از صنایع هستند.
4. یوزومی (Yizumi): این شرکت چینی، یکی از بزرگ‌ ترین تولید کنندگان دستگاه‌های دایکاست در آسیا است. دستگاه‌های یوزومی به دلیل قیمت رقابتی و کیفیت قابل قبول، در بسیاری از کشورها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
5. فرخ: این برند ایرانی، یکی از تولید کنندگان مطرح دستگاه‌های دایکاست در کشور است. دستگاه‌های فرخ با توجه‌ به نیازهای صنایع داخلی طراحی و تولید می‌ شوند

همچنین دستگاه‌های دایکاست ظرفیت‌های متفاوتی دارند که این موضوع نیز بر قیمتشان تأثیرگذار است. نوسانات ارزی نیز یکی دیگر از عوامل تأثیرگذار بر قیمت دستگاه دایکاست است. در حال حاضر، قیمت دستگاه‌های دایکاست با توجه‌ به عوامل ذکر شده، از ۵۰ میلیون تومان که کمترین ظرفیت تولید را دارد تا ۲ میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان، متغیر است. علاوه بر این موارد، خرید و فروش دستگاه دایکاست نو و دست‌ دوم نیز انجام می‌شود که این خرید و فروش بین‌ فردی نیز تغییراتی در قیمت به وجود می‌آورد به‌ طوری‌ که نمی‌ توان به طور دقیق قیمتی را برای دستگاه دایکاست عنوان کرد.

در جدول زیر به طور خلاصه به بررسی انواع دایکاست ایرانی، دایکاست کوچک و دایکاست چینی می‌ پردازیم.

جدول مشخصات فنی دستگاه دایکاست

در جدول زیر مشخصات فنی دستگاه دایکاست در چهار بخش (مشخصات هندسی، مکانیکی، متالورژیکی و فیزیکی) با جزییات بیان شده است.

سخن پایانی

دایکاست روشی صنعتی برای تولید انبوه قطعات فلزی است که در آن فلزمذاب با فشار بسیار زیاد به داخل یک قالب سرد تزریق می‌شود. پس از سردشدن فلز، قطعه فلزی شکل‌ گرفته با دقت و ظرافت بالا از قالب خارج می‌شود. این روش به دلیل دقت ابعادی بالا، سرعت تولید زیاد و قابلیت تولید قطعات پیچیده، در صنایع مختلفی مانند خودرو، الکترونیک، لوازم‌ خانگی و حتی برخی صنایع پزشکی کاربرد گسترده‌ای دارد.